Chcąc chronić rodzimą przyrodę, kupujmy karpie od lokalnych dostawców. Gospodarka karpiowa wybitnie sprzyja ochronie ptaków

Wielu z nas nie wyobraża sobie wigilijnego stołu bez ryby – bardzo często jest to karp. Wbrew coraz powszechniejszej opinii hodowla karpia na spożycie ma swoje przyrodnicze atuty. Doświadczenia projektu LIFE.VISTULA.PL pokazują, że kupując karpia na wigilijną wieczerzę, nie tylko zachowujemy tradycję, ale wspieramy również bioróżnorodność i przyczyniamy się do ochrony ptaków wodno-błotnych.

Kupując karpie chronisz ptaki. Jak to działa?

Polska jest liderem w produkcji karpia w Unii Europejskiej. Stawy rybne typu karpiowego zlokalizowane są głównie w południowej Polsce. Zostały zbudowane w celu hodowli ryb na cele spożywcze. Nie są więc naturalnym elementem krajobrazu i aby zostały zachowane, wymagają interwencji i pracy człowieka. Dzięki rozwojowi gospodarki karpiowej, na stawach występuje niespotykane w naturze zagęszczenie ptaków. Dokarmianie ryb oraz uprawianie i nawożenie stawów zapewnia korzystne warunki życia wielu gatunkom ptaków wodno-błotnych.

Na stawach głównymi siedliskami ptaków są różnego rodzaju szuwary. Szuwar wysoki: trzcinowy, pałkowy, rzadziej mozgowy oraz niski: mannowy, porastający groble oraz linię brzegową stawów. Najczęściej siedliska te wykorzystują do rozrodu: bączek, chruściele, kaczki oraz (głównie na jego skrajach) perkoz dwuczuby. Na niektórych stawach tworzą się kożuchy roślinności o liściach pływających (m.in. z kotewką orzechem wodnym, grążelem żółtym i innymi), tworząc siedlisko lęgowe dla perkoza dwuczubego, zausznika, rybitwy białowąsej. Wyspy występujące, na niektórych stawach, najczęściej o powierzchni kilku – kilkunastu arów, porośnięte są drzewami lub krzewami i stanowią siedliska lęgowe ślepowrona, śmieszki, rybitwy rzecznej, gęgawy, kaczek, kokoszki i perkoza dwuczubego.

Napełnienie stawów wodą praktycznie przez cały rok z wyjątkiem zimy, kiedy następują odłowy, powoduje, że w całym otoczeniu jest zwiększona wilgotność, co sprzyja bujniejszemu wzrostowi roślinności wokół stawów.. Stawy świadczą niezastąpione usługi ekosystemowe w środowisku przyrodniczym w południowej Polsce, gdzie brak jest naturalnych jezior.

Obecnie, kiedy coraz częściej zwraca się uwagę na zmiany klimatu bardzo ważne jest docenienie roli gospodarki karpiowej w retencji wody, łagodzeniu klimatu i utrzymaniu siedlisk rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków. Pod tym względem ekstensywna gospodarka karpiowa stanowi jeden z najważniejszych elementów w systemie ochrony ptaków wodno-błotnych w południowej Polsce. Całkowite jej zaniechanie, w ciągu kilku lat może doprowadzić do zaniku populacji większości gatunków ptaków związanych ze stawami w obszarach Natura 2000 i poza nimi.

Stawy hodowlane obok zbiorników zaporowych są najważniejszymi siedliskami słodkowodnymi dla ptaków na południu kraju. Ze stawami związanych jest ponad 140 gatunków ptaków, czyli około 30% wszystkich ptaków stwierdzonych w Polsce. Tradycyjny chów karpia w stawach prowadzony w sposób ekstensywny jest wybitnie przyjazny środowisku naturalnemu.

Poprzez realizację projektu LIFE.VISTULA.PL, koordynująca projekt Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach wraz ze współbeneficjentami podkreślają istotną rolę stawów karpiowych dla ochrony rzadkich gatunków ptaków, a także podkreślają wagę wypracowywanego kompromisu pomiędzy zarządcami stawów, a ornitologami i pracownikami administracji publicznej odpowiedzialnymi za ochronę środowiska przyrodniczego.